chovnatlh wej

DIS cha’SaD, jar wej

ghItlhvam HIDjolev

• tlhIngan jIHbe’, qonta’ Holtej
• Dal pagh jagh, qonta’ charghwI’
• paqvam vIlaDnIS’a’?, qonta’ ’angghal
• nagh beQ, ghItlhta’ taD

tlhIngan jIHbe’

qonta’ Holtej

chaq mIS tlhIngan Hol jatlhwI’ ghom, ’ej mISvam vIHuvmoH. tlhIngan jIHbe’. tlhIngan Hol ghojbogh Hol tej’e’ jIH. tlhIngan Hol yejHaDvaD jItoy’qu’. tlhIngan Hol vInum, ’ej tlhIngan Hol jatlhwI’ vItungHa’. ’ach Hoch tera’nganpu’ vIrur: Hab QuchwIj (’ach butlh vIHutlhbe’).

boghDI’ puqloDwI’, ghaHvaD tlhIngan Hol DIvI’ Hol je vIjatlh. qIb lengwI’vaD tlhIngan Hol qonpa’ Okrand qaSmo’ wanI’vam, mu’ law’ DIHutlh (raS, Qorwagh, etc.). Qatlh Qu’vam, ’ach roD tlhIngan Hol vIjatlhtaHvIS muyajchu’ puqloDwI’, ’aleqSander (’aleqSander wo’rIv puqloDmo’ vIpongbe’). nuSuchDI’ charghwI’, ’aleq merqu’ tlhIngan Hol jatlhlaHbogh latlh nuv. nuSuchpa’ charghwI’, tlhIngan Hol jatlhlaH jIH neH ’e’ Qoy ’aleq.

pIj ngoQwIj yajHa’lu’mo’ ’aleq vIqel. mupum wa’ ghot. puqloDwI’vaD tlhIngan Hol vIghojmoHmo’ tlhIngan SuvwI’ vImojmoH ’e’ Qub ghotvam. (nughvamvaD potlhqu’ HoS, yay je. batlh potlh law’, Hoch potlh puS. ngoDvam yajbe’ba’ ghotvam.) tlhIngan SuvwI’ mojbe’ba’ ’aleq. nentay SIQ not ’e’ vItungHa’; HoS ’angmeH ’oy’ SIQ not ’e’ vItungHa’; betleH Qach not ’e’ vItungHa’. Francengan Hol vIghojmmoHchugh, lengwI’ vuvbe’ ’e’ vItungHa’nIS’a’? qarbe’ ngoDvam, ’ach roD Francengan qellu’DI’, lengwI’ vuvbe’ ’e’ Qub nuv law’. ’ach ram, wejben boghDI’, puqloDwI’vaD tlhIngan Hol vIjatlh ’e’ vImevmo’. Holvam tIvbe’ba’; maghoH vIneHbe’. tlhIngan Hol ghojchugh ’aleq, Hol tej jIHmo’ Dajbej ghu’vam. chaq ngoDmey law’ vItu’laH. ’ach jIHvaD puqloDwI’ potlh law’, ngoDHeymey potlh puS.

tlhIngan Da tlhIngan Hol HaDbogh tera’ngan law’’e’. qatlh ’e’ luta’? chaq QujmeH, qoj jech’eghmeH. rut tlhIngan jechwIj vItuQ, ’ach tlhIngan vIDabe’.

tera’ngan Hol tej jIHmo’, tlhIngan Hol, tIgh je vIyajchoHlaw’. Human Holmey Qatlh law’ tlhIngan Hol Qatlh puS. ’ach butlh ghaj tlhIngan Hol. Hol choHmo’ DawI’pu’ QIv, ’ej ghItlh qonHa’mo’ tlhIngan Hol yajbe’bogh Hov leng qonwI’’e’, le’bej tlhIngan Hol. luj Hol law’ chenmoHlu’bogh, ’ach tlhIngan nugh wIyajmo’ QaplaH tlhIngan Hol. tlhIngan ghItlh DIqontaHvIS, qech muchmeH mIw wIwuqmeH tlhIngan nugh wIlo’laH. tlhIngan ghItlh wIlaDtaHvIS, tlhIngan qun, woQ, tIgh, nugh je DIyajmo’, ’eyqu’.

Daj je tlhIngan nugh. wo’vaD lo’laHba’ SuvwI’pu’, ’ach wo’ toy’meH SuvwI’ neH tu’lu’be’. vutwI’, Sut Say’moHwI’, veQ woHwI’ je poQ nugh. tlhoS not ghu’vam qelmo’ Hov leng, lut DIqontaHvIS ghu’vam wIpojlaH. Suypu’, laSvarghDaq vumwI’pu’, wIjwI’pu’, ghunwI’pu’, tejpu’, Qelpu’, latlh je poQ Hoch nugh ’Itlh. chay’ batlh luchav? batlh chavlu’meH, wo’ toy’nISlu’, qar’a’? Suvbe’lu’taHvIS Heghlu’chugh, batlh chavlu’’a’? chaq batlh chavlaH vutwI’ je; chaq wo’ toy’meH SuvlaH vutwI’. jISovbe’ jIH, ’ach qechvam qeltaHvIS nuv law’ lutmey Daj chenmoHluHbogh.

ghIq ngotlhwI’ yIqel. (maw’be’; Hov leng tIvqu’ neH). roD DujHeyDaq yo’HeyDaq ghap ghom. patlh ghaj yaSDaj, ’ej batlh Qapchugh lunumlu’. tlhIngan nugh, tIgh je neH qel jeSwI’pu’vam. tlhIngan Hol qelchugh, Holna’ ’oHbe’. bachbe’bogh nISwI’ HIchHey rur. nISwI’ lo’DI’ bach ’e’ lupIHbe’; Hol lo’DI’ Qum ’e’ lupIHbe’ je. Quj tIvbej ghommeyvam, ’ach tlhIngan Hol Dun tIvbe’bej. Hol lughojmo’ pop yajchu’ jatlhwI’ nIv neH, tlhIH, laDwI’pu’. Quj ghom jeSwI’ law’ vISov; Dunbej. ’ach motlh jeSbe’ tlhIngan Hol jatlhwI’ nIv. roD tlhIngan Da jeSwI’pu’vam, ’ej tlhIngan jIHbe’.

Dal pagh jagh

qonta’ charghwI’

Dal pagh jagh net Sov ’ach qechmey Sar Del vIttlheghvam pIj net tlhojbe’. rut nuv ’oHbe’ jaghlIj.

yapbe’mo’ poH, rut jaghwIj moj. pIj Dajmo’ ngoQmey law’ vIta’ vIneH. tlhIngan Hol vItIv. laHwIj vIDubnIStaH. mu’mey chu’ tetlh vIleHnIS. DaH QIn DalaDbogh vIqonnIS. qep’a’ SochDIchvaD jIjeS. jInabnIS.

QoQ vItIv. QoQ vIQoy neH vIneHbe’. jIHvaD jImuchnIS. QoQ vImumnIS. laHwIj vIDubnIStaH.

naghmey vItoS vIneH. laHwIj vIDubnIS ’ej porghwIj vIHoSnISmoHtaH. Dung He SamnIS yabwIj. tlha’nIS porghwIj.

jImI’ vIneH. narghDI’ ’eb, mI’wI’pu’ vIthejnIS. jImI’DI jInonghchu’ ’ej ramchoHchu’ Hoch qay’wI’mey.

juHDaq DochmeywIj vISamnISlaH. rut pa’wIj vIghIHHa’nISmoH.

juHghomvaD jIjeS. batlh ngoQchaj vIQaHnIS. qul SuvlaHmeH bIQ Hal wIchennISmoH. jISapmo’ mIw vIQulnIS. ngeng wIghaj ’ach puHDuj tInvaD naw’meH mIw wIghajbe’. wutlh bIQtlhegh’a’ wIjomnISlaw’. Huch’e’ poQbogh janvam vIQulnISbej.

nIteb jIDab. SutwIj vISay’nISmoH. ngopwIj vISay’nISmoH. ravwIj vISay’nISmoH. DujwIj vISay’nISmoH. reH Hoch vISay’nISmoH. Qu’vam vItIvbe’ ’ach juppu’ vIghajtaHmeH Qu’meyvam vItoy’nIS. jIghIHtaHchugh vInaDHa’lu’. vaj wa’ DoS neH vIbuSnISchugh chay’ DoSvam vIwIvlaH? chay’ jIwuq?

wIv wa’DIch: De’wI’ Quj vIQujQo’! lI’be’. QIp. poHwIj natlh ’ej ngoQqoq neH munob. laHvam vIDubchugh SaH ’Iv? DotlhwIj vIDub’a’? ghobe’. jIHoS’eghmoH’a’? ghobe’. jIval’eghmoH’a’? ghobe’. yebwIj ’oy’ neH Qujvam. mongwIj ’oy’ je. mInDu’wIj pujmoH. mIghbej De’wI’ Quj. yIQaw’! Qorwaghmey HutmaH chorgh tlhejbogh jorwI’ SamwI’ Quj po’wI’ patlh vIrInmoHmeH wa’vatlh SochmaH Hut lup vIlo’. Doj ’e’ vISIv vaj De’wI’wIj ngo’ (Qorwaghmey HutmaH vagh ghaj) vIchu’. pa’ jorwI’ SamwI’vaD cha’vatlh SochmaH lup vIpoQ. ngoQqoqvam vIDubbej. SaH ’Iv?

jaghwIj ’oH poH’e’. batlh vISuvqang. poHwIj vIghurmeH ’uQ vISopQo’. ’uQ vIpoQbe’meH megh’a’ vISop. yap. ’uQ vIvutbe’mo’ ’ej vISopbe’mo’ ’ej ngopmey vISay’nISbe’mo’ latlh ngoQ vItoy’meH cha’ rep vItoD. jIval qar’a’?

paqvam vIlaDnIS’a’?

qonta’ ’angghal

wa’Hu’ latlh Hov leng paq vIlaDta. Star Trek: Vulcan’s Heart ’oH pongDaj’e’. pongvam vImughchugh chaq vIpongHa’. ’Iv tIq luHech? yuQ tIq? nov tIq? jISovbe’ ’ach potlhbe’. Josepha Sherman, Susan Shwartz je chaH qonwI’pu’’e’ ’ej wa’wen SoHvaD paqchaj wa’DIch vIDel. paqvetlh vItIv, ’ach Dunbe’. Dunqu’ paqchaj cha’DIch. DuSeymoH paqvam. Hoch ghajchu’. che’wI’’a’ qal Sub yoH je Datu’. ’urwI’ maghwI’ je Datu’. ghoqwI’ QaQ ghoqwI’ qab Datu’. vulqangan noy bangDaj je Datu’. matlhtaHghach matlhchoHghach Datu’.

paqvamDaq law’ may’. wutlhDaq Hay’. loghDaq Hargh. Daw’. HIHar, bItIvbej. batlh qel lutvam. batlh luyajlaH’a’ romuluSnganpu’? lughaj’a’? Dochvam vIHarbe’pu’ ’ach paqvamDaq quv ghajchu’ romuluSngan. mumerqu’. ’ej qaja’pu’’a’? Hegh SuvwI’ law’ rewbe’ law’ je. paqDaq ’e’ vIparHa’.

paqchajDaq wa’DIch tlhInganpu’ tu’lu’be’. paqvamDaq wa’ tlhIngan tu’lu’. SuvwI’na’ qan ghaH. vavnI’vam yoH law’ Hoch lath yoH puS. tlhIngan ghaH.

motlh romuluSngan vIpar ’ach tlhInganpu’ rur romuluSnganvetlh. choHarbe’chugh vaj paq yIlaD. jIlugh. ’e’ Datlhoj.

nagh beQ

ghItlhta’ taD

Qo’noS QonoSjuH jaH

tlhIngan Hol yejHaD juH jaH